Kıl Dönmesi Neden Olur?

Kıl dönmesi nedenleri arasında cinsiyet, yaş, meslek seçimi yanı sıra fazla kilolu olmak, vücudun normalin üzerinde kıllı olması öne çıkan sebeplerden bir kaçıdır. Tabii ki terleme ve yetersiz hijyen de bu risklere dahil edilebilir. (1). (2).

Kıl Dönmesi Nedir?

Kıl dönmesi neden olur? Konusuna geçmeden önce, sorunun yapısını biraz tanıyalım istiyorum. Kıl dönmesi, genel bir tabir olup: Kılların cilt altından kist oluşturması halidir. Bizim için önemli olan, kuyruk sokumu bölgesinde oluşanlardır. Kuyruk sokumu haricinde, göbek ve çeşitli mesleklerde (berber ve dericiler özellikle) ellerinde de görülebilir. (8). (9).

Kıl Dönmesinin Dereceleri Var mı?

Hayır, pilonidal sinüs probleminde herhangi bir derecelendirme yoktur. O genelde iç hemoroid (basur) hastalığında yapılır. Tabii ki kıl dönmesi hastalarında da sorunun ilerlemesi, tedavinin geciktirilmesine bağlı olarak basit ve ileri seviye şeklinde ayrıştırma yapılır. Kıl dönmesi giriş ve çıkış delikleri bir noktada olabileceği gibi birden fazla noktada olabilir.

Kıl Dönmesi Nasıl Oluşuyor?

Kuyruk sokumunda kıl dönmesi, dökülen saç ve vücut kıllarının, kuyruk sokumu bölgesinden cilt altına girmesi ile ortaya oluşur.

Tıp literatüründe birçok isimle anılmaktadır. Pilonidal Sinus, Pilonidal Kist, Kist Dermoid Sakral bunlardan bir kaçıdır. Aynı zamanda Jeep ve Jean (dar pantolon) hastalığı olarak da tabir edilmektedir.

Kıl dönmesi görülme sıklığı, yaşadığımız toplumlara göre değişiklik göstermektedir. Avrupa’da yapılan araştırmalar, 100.000 kişi içinde 26 kişinin kıl dönmesi olduğunu gösteriyor. (3). Türkiye’de 1000 asker arasında yapılan çalışmada: 88 tanesi kıl dönmesi olduğu anlaşıldı. Aynı zamanda 88 askerden, 32 tanesinin aileleri de pilonidal sinüs (kıl dönmesi) olduğu belirlenmiştir (4).

Kıl Dönmesi İçin Risk Faktörleri Nelerdir?

Öncelikle kıl dönmesi kesin nedeni bilinmemektedir. Yapılan araştırmalar risk faktörlerini ortaya koymaktadır.

15-25 Yaş Arası Erkekler, Kıl Dönmesi İçin Daha Risklidir

Yapılan tüm araştırmalarda görülüyor ki: erkekler, kadınlara göre daha fazla almaktadır. Özellikle 15-25 yaş aralığında bu risk daha fazladır. Yukarıda verdiğim 1000 askerden 88 tanesinin kıl dönmesi olması en güzel örneklerden biridir. (4). Tabii ki risk sadece 15-25 yaş arası için değildir. 40 Yaşına kadar devam etmekte ve sonrasında azalmaktadır. (5).

Kadınlarda Kıl Dönmesi Olmaz mı? Tabii ki Olur.

Kıl dönmesi sadece erkeklere özgü bir sorun değildir. Aynı şekilde kadınlarda da görülür. Yukarıda verdiğim örnek, erkeklerde daha fazla görüldüğünü belirtmek içindir. Dr. Ahmet Kayadibi ve arkadaşlarının 1995-2004 yılları arasında 168 hasta ile yaptıkları araştırmada, hastaların 45 tanesi kadınlardan oluşuyordu. (6).

Aynı şekilde Franckowiak ve arkadaşlarının yaptığı çalışmada, 31497 erkek ve 21367 kız öğrenci düzenli olarak muayeneye edildi. Araştırma sonunda erkeklerin %1.1’i kızların ise %0.11’i pilonidal sinüs problemi ile tanıştılar. (7).

Uzun Süre Oturarak Çalışmak, Araç Kullanmak

Kıl dönmesi riskleri arasında ikinci sırada, uzun süre oturmak geliyor. Bu risk milyonlarca insanı yakından ilgilendiriyor diyebilirim. İnsanların büyük bir bölümü her gün en az 6 saat boyunca oturarak çalışıyor ya da araç kullanıyor. Bu durum da pilonidal sinüs riskini artırıyor.

Peki, oturmak nasıl bir risk teşkil ediyor diye düşündünüz mü? Uzun süre oturan insanlar 20-30 dakika sonrası dik oturamaz ve yavaş yavaş kaymaya başlar, bu şekilde saçınızdan ya da sırtınızdan dökülen kıllar, elbise tüyleri kolayca kuyruk sokumu bölgesine kayabilir.

Risklerden biri de yetersiz hijyen olarak kabul ediliyor. Haftada 1 ya da 2 defadan az banyo yapanlarda risk artmaktadır. Bu durumu açıklamak gerekirse: Kuyruk sokumu bölgesine kayan kılların temizlenmesi, orada kalmaya devam etmesi sonucu risk oluşuyor.

Önerim: her tuvalet ihtiyacımız sonrası kuyruk okumu bölgesine de bir el atarak, o bölgenin temiz kalması ve kıllardan temizlenmesini sağlamalıyız. Böylece uzun süre oturmanız ya da araç kullanmanız, pilonidal sinüs için risk oranı azalacaktır.

Fazla Kilolu, Obez Olmak da Kıl Dönmesi Nedenidir

Hemen hemen tüm araştırmalarda fazla kilo, obezite, kıl dönmesi riskleri arasında görebilirsiniz. Bunun nedeni kilolu insanlarda gluteal oluk kısmının daha derin olması ile alakalıdır. Fazla kilo problemi devam ettiği sürece, maalesef tedavi sonrası tekrarlama riski de hayli yüksek olacaktır.

Fazla kilolu ya da obezite durumunda olan insanların, hareketsiz oldukları söylenebilir. Uzun süre oturmaya bağlı risk, fazla kilolu kişilerde de görülmektedir.

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesinde, tedavisi yapılan 114 hastanın 6 tanesi %5’i fazla kilo, obezite nedeniyle tekrarladığı rapor edilmiştir. (10). Bu nedenle fazla kilolu insanlar, diğer sağlık sorunları kadar, pilonidal kist problemine de dikkat etmeleri gerekir.

Fazla kilolu insanlar, ideal kiloya sahip insanlara göre, daha fazla terledikleri bilinmektedir. Kuyruk sokumunda terleme, kılların orada uzun süre kalması ve cildin yumuşayarak, kılların daha kolay girmesini sağlar.

Vücudun Fazla Kıllı Olması da Risk İçerir

Kıl dönmesi nedenleri arasında, vücudun fazla kıllı olması da gösterilmektedir. Erkeklerde, kuyruk sokumu bölgesinde kıl oranı normalin üzerinde olabilir. Bu durum kişinin androjen yüksekliğine göre değişir. Risk sadece erkekler için geçerli değil, hirsutism (kadınlarda aşırı tüylenme) problemi olan kadınlarda da görülebilir. (12). Aşağıda yer alan görselde, hirsutizmli bir kadındaki aşırı kıllanmak dikkat çekmektedir.

Vücudumuzda yer alan tüm kıllar, uzar, belli bir süre yaşar ve dökülür. Kısa bir dinlenme süresinden sonra yine: uzar, yaşar ve dökülür. Bu nedenle vücudumuzdaki kıllar dökülerek risk oluşturmaktadır.

Saç Dökülmesi de, Kıl Dönmesine Sebebiyet Verebilir

Ameliyat ile cilt altında biriken kıl yumağı çıkarılır. Bazen bu kılların yapısı araştırılmaktadır. Yapılan araştırmalarda: Kılların büyük bir bölümünün saçlara ait olduğu görülüyor. Saç dökülmesi nasıl bir risk oluşturuyor? Diye düşünebilirsiniz.

Yukarıda da belirttiğim gibi saçlar da, 2-6 yıl yaşar, dökülür, kısa bir dinlenme sonrası yeniden çıkmaktadır. Bu döngü sağlıklı saçlar için geçerlidir. Erkek tipi dökülme dediğimiz: genetik saç dökülmesi olanlarda, saçın yaşam süreci 6-7 ay sürmektedir. Sürekli ve bolca saç dökülmesi yaşanmaktadır. Öyle ki, günlük 200-300 tel saçınız dökülebilir. (11).

Dökülen bu saçların büyük bir bölümü sırtımızdan, kuyruk sokumu bölgesine kaymaktadır. Fazla kilo, uzun süre oturma, yetersiz hijyen gibi durumlarda varsa maalesef pilonidal sinüs riski, saç dökülmesi olanlarda da görülebilir.

1. Onder, A., Girgin, S., Kapan, M., Toker, M., Arikanoglu, Z., Palanci, Y., & Bac, B. (2012). Pilonidal sinus disease: risk factors for postoperative complications and recurrence. International surgery, 97(3), 224-229.

2. Harlak, A., Mentes, O., Kilic, S., Coskun, K., Duman, K., & Yilmaz, F. (2010). Sacrococcygeal pilonidal disease: analysis of previously proposed risk factors. Clinics, 65(2), 125-131.

3. Khanna, A., & Rombeau, J. L. (2011). Pilonidal disease. Clinics in colon and rectal surgery, 24(01), 046-053.

4. Akinci, Ö. F., Bozer, M., Uzunköy, A., Düzgün, Ş. A., & Coşkun, A. (1999). Incidence and aetiological factors in pilonidal sinus among Turkish soldiers. The European journal of surgery, 165(4), 339-342.

5. Duman, K., Harlak, A., Mentes, O., & Coskun, A. K. (2016). Predisposition and risk factor rates for pilonidal sinus disease. Asian journal of surgery, 2(39), 120-121.

6. Kayadibi, A., Hasanoğlu, A., & Akkuş, M. A. Pilonidal Sinüs Hastalığının Meslek, Yaş, Cinsiyet ve Vücut Kitle İndeksi ile İişkisi.

7. Franckowiak, J. J., & Jackman, R. J. (1962). The etiology of pilonidal sinus. Diseases of the Colon & Rectum, 5(1), 28-36.

8. Yazar, S. K., Aksu, E. K., Leblebici, C., & Serin, M. (2018). An insight to pilonidal sinus etiology; interdigital pilonidal sinus. Turkderm, 52(3), 100-102.

9. Sarıçam, G., Karaca, G., Pehlivanlı, F., & Yıldırım, K. Umblikal Pilonidal Sinüs: Olgu Sunumu. Van Tıp Dergisi, 21(3), 177-178.

10. Cubukcu, A., Gönüllü, N. N., Paksoy, M., Alponat, A., Kuru, M., & Özbay, O. (2000). The role of obesity on the recurrence of pilonidal sinus disease in patients, who were treated by excision and Limberg flap transposition. International journal of colorectal disease, 15(3), 173-175.

11. Cranwell, W., & Sinclair, R. (2016). Male androgenetic alopecia. In Endotext [Internet]. MDText. com, Inc..

12. Hohl, A., Ronsoni, M. F., & Oliveira, M. D. (2014). Hirsutism: diagnosis and treatment. Arquivos Brasileiros de Endocrinologia & Metabologia, 58(2), 97-107.